Klimaatcommissaris Wopke Hoekstra kondigde het doel dinsdag aan, maar zei ook dat het voorstel een start is van een dialoog met politici, het bedrijfsleven en boeren.

Waarom komt de Europese Commissie met deze doelstelling?

In de Europese Klimaatwet uit 2021 is afgesproken dat er een tussendoel komt voor 2040. De Commissie moest „ten minste binnen zes maanden” na de klimaattop van 2023 in Dubai met een voorstel komen. In Dubai is de thermometer gestoken in de wereldwijde klimaatplannen. Daaruit bleek dat afspraken nog niet in lijn zijn met het beperken van de opwarming tot 1,5 graden.

Waarom dan het voorstel om het doel op 90 procent te zetten?

De Commissie volgt daarmee een advies van de Europese Wetenschappelijke Klimaatraad van vorig jaar juni. Die suggereerde een reductie van 90 tot 95 procent van de broeikasgassen ten opzichte van de uitstoot van 1990. De raad analyseerde duizend mogelijke sporen voor de uitstoot van CO2 op haalbaarheid en rechtvaardigheid. Ze benadrukte de „dringende noodzaak” voor ambitieuze actie om klimaatverandering tegen te gaan.

De Commissie overwoog ook om op 80 of 85 procent te mikken in 2040. Maar dat bleek te weinig om de opwarming van de aarde te beperken, stelden haar klimaatadviseurs. Met maatregelen die nu al in de pijplijn zitten kan de EU in 2040 –als alles meezit– op maximaal 88 procent reductie komen.

Hoe past het voorgestelde doel in het bredere plaatje van de Europese Green Deal en ”Fit for 55”?

De Green Deal uit 2019 vertegenwoordigt de overkoepelende verduurzamingsstrategie van de Europese Unie. In de strategie werd afgesproken om in 2050 klimaatneutraal te zijn. Voor 2030 kwam er later een tussentijds doel: het terugdringen van de uitstoot van broeikasgassen met 55 procent.

Deze strategie resulteerde in een juridisch raamwerk in 2021 (een Klimaatwet) en een pakket met specifieke maatregelen om het doel voor 2030 te bereiken (”Fit for 55”).

Wat merkt de Nederlander van dit doel?

De EU stuurt steeds meer op het beprijzen van CO2. Dat gaat doorwerken in de winkel bij het aanschaffen van niet duurzaam geproduceerde goederen. Ook het wegvervoer krijgt te maken met CO2-beprijzing. En zonder maatregelen in de landbouw en een krimp van de veeteelt zullen de klimaatambities niet worden gehaald. Al zijn concrete doelen hierover uit het gepresenteerde plan verdwenen.

Elektriciteit zal vooral uit duurzame bronnen moeten komen: zon en wind. Kolencentrales die nog in bedrijf zijn, gaan dicht. De gascentrales die nog draaien vangen de CO2 uit de schoorsteen af en slaan dat op. Waterstof zal een belangrijkere rol hebben in de energiemix, in ieder geval in de industrie.

Al die klimaatmaatregelen kosten toch veel geld?

Klopt. Bij de persconferentie dinsdag stelde Eurocommissaris Kadri Simson (Energie) dat er tussen 2030 en 2040 670 miljard euro per jaar naar de energiesector zal gaan. „Maar laten we niet vergeten dat Europa alleen al in 2022 380 miljard aan subsidies uitgaf voor de hoge energieprijzen en nog eens 640 miljard euro om fossiele brandstoffen aan te schaffen.” Volgens Hoekstra zal „nietsdoen nog veel duurder” zijn en zullen de investeringen zich ook terugbetalen.

Wanneer wordt het doel vastgesteld?

Het doel is slechts een aanbeveling. De EU-lidstaten moeten het dus nog omarmen. Pas de nieuwe Europese Commissie –na de Europese verkiezingen in juni– kan het voorstel in wetgeving omzetten.